+998 71 200 02 35

ChatGPT, Bard, Gemini каби тил моделларининг таълим ва бизнесдаги қўлланилиши

16.10.2025 692

Кириш

Сўнгги йилларда сунъий интеллект (AI) инсон ҳаётининг деярли барча соҳаларига кириб борди. Айниқса, “тил моделларидеб аталадиган тизимлар — ChatGPT, Bard, Gemini каби дастурларинсон ва компьютер ўртасидаги мулоқотни бутунлай янги босқичга олиб чиқди. Улар матн ёзади, саволларга жавоб беради, режа тузади, таҳлил қилади, ҳатто ижодий ишлар ҳам бажаради. Энг муҳими, бу воситалар таълим ва бизнес соҳасида катта имкониятлар очиб бермоқда.

 

Тил моделларининг моҳияти

Тил моделлари — бу инсон тилини тушунадиган ва унга жавоб бера оладиган дастурлардир. Улар катта ҳажмдаги матнлар асосида ўргатилган бўлиб, фойдаланувчининг сўровини таҳлил қилиб, мантиқан мос жавобни шакллантиради.
Масалан, сиз “инглиз тилини ўрганиш учун режа тузиб беринг” десангиз, ChatGPT сизга босқичма-босқич дарс жадвали ёки машқ турларини таклиф қилади.

Шундай қилиб, бу тизимлар шунчаки “чат-бот” эмас, балки билим манбаи, ёрдамчи ўқитувчи ва ҳатто иш юритувчи сифатида ҳам фойдаланилмоқда.

 

Таълимдаги қўлланилиши

Тил моделларининг энг катта фойдаси таълим соҳасида намоён бўлмоқда. Қуйида уларнинг асосий имкониятларига тўхталамиз:

  1. Ўқувчиларга ёрдамчи восита
    ChatGPT ёки Bard ўқувчиларга мураккаб мавзуларни оддий тилда тушунтириб бера олади. Масалан, математика, тарих ёки биология фанларидаги мавзуларни изоҳли тарзда баён қилади. Шунингдек, у ўқувчининг саволларига реал вақтда жавоб қайтаради.
  2. Тил ўрганишда қулай ёрдамчи
    Чет тилини ўрганаётганлар учун бу тизимлар ажойиб машқ воситаси ҳисобланади. Улар сўз бойлигини оширади, грамматик хатоларни тузатади ва суҳбатни табиий равишда давом эттиради. Масалан, инглиз тилида суҳбатлашиш орқали талаффуз ва ёзувни бир вақтда ривожлантириш мумкин.
  3. Ўқитувчиларга ёрдамчи
    Ўқитувчилар дарс режалари, тест саволлари, иншо мавзулари ёки баҳолаш мезонларини яратишда тил моделларидан фойдаланишлари мумкин. Бу вақтни тежайди ва дарсни самаралироқ қилади.
  4. Масофавий таълимни қўллаб-қувватлаш
    Онлайн таълим кенгайиб бораётган бугунги даврда ChatGPT каби тизимлар ўқувчилар учун 24 соатлик виртуал ёрдамчи вазифасини бажаради. У ҳатто ўқитувчи бўлмаган пайтда ҳам саволларга жавоб бера олади.

 

Бизнесдаги қўлланилиши

Сунъий интеллект асосидаги тил моделлари бизнес соҳасида ҳам катта ўзгаришлар яратмоқда.

  1. Мижозлар билан алоқа
    Кўплаб компаниялар ChatGPT ёки шунга ўхшаш чат-ботлардан мижозларга хизмат кўрсатишда фойдаланади. Масалан, онлайн дўконларда харидорлар савол берса, тизим автоматик равишда жавоб қайтаради. Бу инсон ресурсларини тежайди ва мижозларга тезкор хизмат кўрсатишни таъминлайди.
  2. Маркетинг ва реклама
    Bard ёки Gemini маркетинг матнларини ёзишда, ижтимоий тармоқлар учун пост тайёрлашда ёки реклама ғояларини ишлаб чиқишда ёрдам беради. Сунъий интеллект аудиторияни таҳлил қилиб, энг самарали сўз ва услубларни танлай олади.
  3. Ҳужжатлар билан ишлаш
    Компанияларда кўплаб ҳужжатлар, шартномалар ва ҳисоботлар мавжуд. Тил моделлари бу жараённи енгиллаштиради — улар матнларни таҳрирлайди, қисқартиради ёки таржима қилади. Натижада ходимлар асосий ишга кўпроқ эътибор қаратишади.
  4. Бизнес қарорларини қўллаб-қувватлаш
    Gemini каби илғор моделларда таҳлил қилиш имконияти кучли. Улар маълумотларни солиштириб, энг мақбул ечимни таклиф қилиши мумкин. Масалан, қайси маҳсулотни кўпроқ ишлаб чиқариш ёки реклама бюджети қандай тақсимланиши кераклигини тавсия этади.

 

Афзалликлар ва чекловлар

Афзалликлари:

  • вақтни тежайди;
  • инсон омилларини камайтиради;
  • доимий мавжуд ёрдамчи сифатида ишлайди;
  • ижодкорлик ва таҳлил қобилиятини ривожлантиради.

Чекловлари:

  • баъзан нотўғри ёки аниқлиги паст жавоблар бериши мумкин;
  • интернетсиз айрим маълумотларга кира олмайди;
  • фойдаланувчи маълумотларини эҳтиёткорлик билан киритиш лозим.

 

Хулоса

ChatGPT, Bard, Gemini каби сунъий интеллектга асосланган тил моделлари инсоннинг ўрнини босмайди, лекин унинг фаолиятини енгиллаштиради. Улар ўқитувчи учун ёрдамчи, ўқувчи учун йўл-йўриқ кўрсатувчи, бизнес учун эса самарадорликни оширувчи восита сифатида хизмат қилмоқда.

Келажакда бу технологиялар янада такомиллашиб, инсон ҳаётининг ҳар бир жабҳасига чуқур кириб боради. Энг муҳими — улардан тўғри ва фойдали мақсадда фойдаланишни ўрганишимиз керак. Шунда сунъий интеллект бизнинг ишончли ҳамкоримизга айланади.

 

 

Рақамли таълим технологиялари маркази

етакчи мутахассиси

Ж.Ж.Юлдашев